Wrzosowo
Opis
Pierwsza wzmianka o Wrzosowie pochodzi z 1240 r., wynika ona z dokumentów biskupa von Cammin, któremu książę Barnin I powierzył Stargard i wieś Vressow. Już w XIII w. Wrzosowo było zamieszkiwane przez niemieckich osadników.
Wieś była w kształcie podkowy, tworzyło ją kilkanaście gospodarstw, wybudowanych dla miejscowych rzemieślników i robotników rolnych. Były to zagrody z domem mieszkalnym usytuowanym w głębi działki siedliskowej oraz murem ogrodzeniowym od strony drogi.
Układ przestrzenny wsi oraz promieniście rozchodzących się pól został wyznaczony już w średniowieczu. Początkowo była to miejscowość rolnicza, lecz z biegiem czasu stała się rzemieślniczą, co doprowadziło do uszczelnienia centrum wioski. W XIX w., po uwłaszczeniu chłopów przyszedł czas na nowe poczynania. Miejscowość nabrała charakteru przemysłowo-rzemieślniczego i do II wojny światowej nabierała cech małego miasteczka. Rozwój rzemiosła i handlu umożliwiała wybudowana ok. 1850 r. linia kolejowa z dworcem kolejowym. Blisko dworca znajdowała się mleczarnia, do której odprowadzano mleko z hodowli bydła.
Na terenie parku pałacowego znajdował się dwór z zabudowaniami gospodarczymi. W 1814 roku dwór nabył kupiec z Kołobrzegu Schroeder, a po jego śmierci szczeciński fabrykant August Ahrens. W 1909 roku przeszedł on w ręce Macha, który sprzedał go Heinrichowi von Enckevort. W 1921 roku przekazał on swojemu synowi Ulrichowi von Enckevort, który zarządzał nim do 1945 roku.
W 1929 roku obejmował on 487,67 ha i mieszkało w nim 12 rodzin. Majątek dworski posiadał także własną gorzelnię. Pod koniec II wojny światowej istniejący niegdyś pałac został doszczętnie spalony w chwili oswobodzenia przez jeńców francuskich jako symboliczny akt odwetu za okrutne traktowanie, kiedy pracowali we Wrzosowie w charakterze robotników. Ostatnia wojna przyczyniła się również do poważnych zniszczeń pomorskiej ziemi, zniszczony dorobek kulturalny, zdewastowane zabytkowe budowle, zniszczone księgozbiory i dokumentacje.
Jednak wiele gospodarstw zostało odbudowanych i w połowie XX w. we Wrzosowie było już kilkaset domostw, mieszkało tu wówczas ok. 1000 osób, w tym wielu mężczyzn. Przemysł i rzemiosło zatrudniało wielu mieszkańców, natomiast handel i komunikacja dużo mniej. We wsi zachowały się liczne przykłady zabudowy mieszkalnej i gospdarczej z XIX wieku, wznoszone w drewnianej konstrukcji szkieletowej, w technice mieszanej (murowano -szkieletowej) oraz murowanej z cegły. Zachowała się dawna karczma z 2 połowy XIX w. obecnie dom nr 10, stodoła folwarczna, a także brama i pozostałości ogrodzenia folwarcznego. Do zabytków należy również Kościół filialny p.w. Przemienienia Pańskiego wybudowany przed rokiem 1300 oraz dwa cmentarze.
- Położenie - wieś położona jest we wschodniej części gminy Dygowo- jest drugą po Dygowie wsią pod względem wielkości
- Liczba mieszkańców - wieś jest zamieszkiwana przez 817 osób
- Infrastruktura techniczna - wodociąg, kanalizacja, linia energetyczna i telefoniczna, gaz, drogi gminne i powiatowe, w pobliżu drogi wojewódzkiej nr 163
- Wartości kulturowe - na terenie miejscowości znajduje się kilka obiektów wpisanych do rejestru zabytków, np. Kościół, park pałacowy
- Wartości przyrodnicze - Park pałacowy naturalistyczny we Wrzosowie utworzony na początku XIX w., o pow. 3 ha. W zachodniej części znajduje się kompleks stawów, które zostały obsadzone dębami szypułkowymi, lipami, kasztanowcami, świerkami. Tu też rośnie jeden egzemplarz dorodnej sosny wejmutki, śnieżyczki, przebiśnieg, stary cis, płożący się bluszcz
